Als we iets aangenaams ervaren, gaan we reageren. Meestal op een geconditioneerde manier gaan we reageren. Wat doe ik als de ervaring van plezier komt? Toelaten of saboteren! Belangrijk is dat we tot het besef komen dat er een ‘regel’ bestaat dat zegt: ‘Plezier beleven, dat moet je verdienen!’ Eerst werken. Je mag ook niet te veel plezier beleven, want zo is het leven niet. We worden met schuldgevoelens geconfronteerd. Vaak verdringen mensen plezier, uit angst, voelen zich geremd omdat het zo niet hoort. Volwassenen moeten zich gedragen. Wat zouden andere mensen dan wel niet denken? Kan ik het toelaten om intens het aangenaam moment te ervaren in volle glorie?

Wat heel belangrijk is daarbij dat men een groter bewustzijn krijgt voor de activiteiten. Vooral welke impact deze activiteiten hebben op het lichaam (reacties en responsen). Is er een afkeer? Is er een gehechtheid? Wat zijn de bijhorende gedachten daarbij, observeer ze, onderzoek ze...

 

We reageren meestal op verschillende manieren op een situatie:

– reageren op een situatie, we willen dat de ervaring weggaat of we gaan een bepaalde situatie vermijden. We zijn afwezig of we schakelen om naar andere dingen die ons gaan bezighouden. Of we kunnen de ervaring op het moment niet loslaten, of we willen iets anders.

– antwoorden op een situatie is iets geheel anders: we geven de situatie onze volle aandacht. We observeren onze gedachten, gewaarwordingen en gevoelens daarbij. We treden in ‘actie’ op een situatie, los van de emotionele greep.

Reageren doen we vaak op een situatie (ervaring) vanuit een zekere gevoelde impulsiviteit van binnenin het lichaam. Er komen oordelen en laten ons meeslepen en reageren via oude patronen (situaties vermijden, relativeren, vasthouden, enz.). Door mindfulness leren wij te reageren op een situatie vanuit de intentie bewust in het leven te staan. Om ernaar te kijken met mildheid en mededogen naar onszelf toe. We gaan antwoorden met krachtige en milde helderheid, in plaats van onhandig te reageren. We geven aandacht en ruimte aan wat er nu is.

Iedere ervaring (zowel negatieve als positieve) heeft drie componenten: gedachten, emoties en lichamelijke gewaarwordingen. Deze drie elementen staan in continu wisselwerking met elkaar. Maar er is ook onze relatie met de specifieke negatieve ervaring: meestal willen we deze vermijden. We willen niet wat hier is, zijn afwezig, verveeld of gaan we de ervaring maximaliseren of minimaliseren? Elke mens heeft zo'n zijn eigen vaste reactiepatronen om te reageren op iets onaangenaams, op een onaangenaam gevoel. Sommige reactiepatronen zijn in ons dagelijks leven vrij dominant en reageren vaak op dezelfde manieren. Wij zoeken afleidingen, gaan vermijden of relativeren. Misschien komen er piekersessies of we gaan intens nadenken. Dit brengt op zich spanning teweeg en nog meer onaangename gevoelens. Anders reageren dan het gebruikelijk patroon vraagt moed en inspanning, het zal in het begin vreemd aanvoelen.

Er zijn nu eenmaal situaties die we niet kunnen veranderen. We willen niet wat er is. De geest zoekt naar een oplossing. Dit gebeurt op een automatische manier en steeds weer. Dit hebben we niet in de hand. De geest raast door. Hij zal het onoplosbaar probleem trachten op te lossen. Als we dit niet loslaten (zeker bij stemmingsvermindering) zal dit een gevoel van hulpeloosheid veroorzaken en daarbij sombere gevoelens of depressieve gevoelens oproepen. Niets doen betekent in deze context, met wijsheid beslissen om de situatie niet te willen controleren. Ze accepteren zonder innerlijke strijd te leveren. Gewoon aanwezig blijven, zonder dwangmatig oplossingen te zoeken en ruimte geven aan je gevoel. Dat vraagt veel moed. We nemen onze verantwoordelijkheid.